Afscheid nemen van Weight & See
De Schijf van Vijf is voor mij niet heilig
Ik was blij met haar kritiek. Heel blij zelfs. Want als zij er zo tegenaan kijkt, dan kan het niet anders dan dat er onder de lezers die ik heb, er nog meer zijn die er zo over denken. Daarnaast hield zij mij een spiegel voor. Ik had het immers kunnen, nee moéten weten dat er zo tegenaan gekeken kán worden. Vóórdat de Schijf van Vijf werd aangepast in maart 2016, dacht ik er namelijk preciés zo over. En ook nu nog is de Schijf van Vijf niet heilig voor mij, echter, na de introductie in maart 2016 is de Schijf van Vijf zodanig aangepast dat ik mij er veel beter dan voorheen in kan vinden reden waarom ik hem nu ook in mijn praktijk inzet. Ik zal het uitleggen.
Eerst de opmerking dat het Voedingscentrum gefinancierd wordt door dezelfde industrie als de industrie die ons wil vergiftigen. Ik ken die verhalen ook maar heb daar zelf geen rechtstreeks bewijs voor. Wat je er mee wilt zeggen is denk ik, dat je moeilijk op adviezen uit de Schijf van Vijf kunt afgaan wanneer de adviezen niet objectief tot stand zijn gekomen maar vanuit een bepaald financieel belang. Die vraag vind ik wél belangrijk want dat betekent dat we dan even kritisch naar de adviezen dienen te kijken en naar hoe de Schijf van Vijf tot stand is gekomen. Het zou kunnen betekenen dat je misschien van mening bent dat de adviezen waardeloos zijn. Is die conclusie terecht, is vervolgens de vraag.
Wat is de Schijf van Vijf precies en wie heeft deze ontwikkeld?
Om die vraag beter te kunnen beantwoorden moet je weten hoe de Schijf van Vijf tot stand is gekomen. Wie stelt die adviezen op? Niét het Voedingscentrum maar De Nationale Gezondheidsraad is hiervoor verantwoordelijk. Zij doen dat op verzoek van de Overheid. Bij de totstandkoming van de adviezen wordt gekeken naar de verbanden tussen voedingsstoffen, -middelen en -patronen en het risico op veel voorkomende chronische ziekten. De onderzoeken zijn grondig en komen niet zo maar tot stand. Dat is ook de reden dat de adviezen uit de Schijf van Vijf wat achterop lijken te liggen dan de ontwikkelingen die om ons heen gaande zijn.
Een andere reden is dat het verband tussen voeding en ziektes zich heel lastig laat bewijzen. Niet alleen het verband tussen voeding en de persoon in kwestie maar ook omgevingsfactoren en de algehele leefstijl tellen mee om te kunnen bepalen of iets goed voor je is of niet. We weten ook nog lang niet genoeg over voeding en de invloed daarvan op onze gezondheid. We zijn inmiddels bekend met 16 vitamines, maar waarschijnlijk zijn er veel meer. We zijn bekend met een x-aantal mineralen. Zeker is dat daar er meer van moeten bestaan. We kennen ze alleen nog niet allemaal. Vitamines kunnen met elkaar samenwerken maar elkaar ook tegenwerken. Het is dus vreselijk ingewikkeld. Uitgangspunt is: niet het Voedingscentrum stelt de adviezen op maar de Nationale Gezondheidsraad. Vertrouw je het (nog) niet, verdiep je dan eens in de achtergronddocumenten van die adviezen. Je kunt ze allemaal vinden op de website. Het is teveel informatie om hier in dit blog helemaal te ontleden. Het Voedingscentrum heeft niets anders gedaan dan die adviezen om te zetten in een visueel HULPMIDDEL dat jou kan helpen betere en andere keuzes te maken.
Waarom staat er melk in de Schijf van Vijf?
Simpelweg omdat op basis van de onderzoeken door de Nationale Gezondheidsraad nog geen sluitend bewijs is gevonden dát het echt zo slecht zou zijn als door andere partijen wordt gezegd. Sterker nog, de uitkomst van de onderzoeksresultaten gaven juist aan dat het drinken van melk eerder gezondheidswinst oplevert dan dat het slecht voor je zou zijn. Daaróm staat het in de Schijf van Vijf.
Is het dan noodzakelijk om melk te blijven of gaan drinken? Melk staat in het vak vlees, vis, peulvruchten, eieren en zuivel. Je kunt dus van alles kiezen uit dat vak om binnen te krijgen wat je nodig hebt. En dáár gaat het om. Laat je iets weg om wat voor reden dan ook, zorg dan dat er een volwaardige alternatief tegenover staat! Zelf ben ik geen melkdrinker al ben ik er met 3 bekers per dag mee opgegroeid in de jaren zeventig. Ik vond het nooit lekker en de bekers die mijn moeder 3x per dag op mijn kamer bracht, verdwenen linea recta door de wasbak in de badkamer zodra ze de trap afliep. En nu met al die berichten die er te doen zijn over melk? Ik ben tot de voorzichtige conclusie gekomen dat het misschien een natuurlijke weerstand van mijn lichaam is omdat het misschien inderdaad wel niet zo goed voor je is. Zou kunnen. Niet eens zo heel belangrijk. Er zijn voldoende alternatieven om de mineralen en de vitamines die óók in melk zitten toch binnen te krijgen. Dáár gaat het om. Dus voel jij je ergens niet happy bij, kijk dan wat je nodig hebt en haal dat uit andere voedingsmiddelen die beter bij jou en je gevoel passen.
Zijn de adviezen uit de Schijf van Vijf achterhaald?
De ontwikkelingen gaan natuurlijk door op het gebied van voeding en leefstijl. De onderzoeken ook en met het verstrijken van de jaren worden we steeds wijzer. We weten al heel veel maar we weten nog veel meer niet! Dus ja, op enig moment zullen adviezen verouderd raken, dat is één ding wat zeker is en dus zal óók de huidige Schijf van Vijf op enig moment weer aangepast moeten worden. Het is natuurlijk ondoenlijk om met enige regelmaat de Schijf van Vijf aan te blijven passen. In de tussentijd kan hij als handvat dienen om jou te helpen je voeding en leefstijl aan te passen. Niet alleen staan er adviezen in over wát je het beste zou kunnen eten maar zijn de adviezen zo opgesteld en samengesteld dat wanneer je exact volgens de Schijf van Vijf zou eten (wat niemand doet, óók ik niet) je precies binnenkrijgt wát je nodig hebt én in de juiste hoeveelheden. Het is dus een enorm uitgebalanceerd en slim instrument. Dat is bijvoorbeeld de reden dat de Schijf van Vijf adviseert om het bij maximaal 3 eieren per week te houden. Niet vanwege het cholesterol wat vaak gedacht wordt. De limiet van 3 eieren per week heeft te maken met de samenstelling en combinaties die je maakt met alle andere voedingsmiddelen uit de verschillende vakken van de Schijf van Vijf. Zo krijg je alles binnen wat je nodig hebt, in de juiste verhoudingen en in de juiste hoeveelheden.
Waarom ben ik zo enthousiast geworden over de Schijf van Vijf?
Toen ik mijn vak begon uit te oefenen, golden de ‘oude’ adviezen nog. Ik zal je eerlijk vertellen, ik had niks met de Schijf van Vijf. Ik vond het een hopeloos ouderwets ding en ik kon mij er niet in vinden. In die periode nam ik het woord Schijf van Vijf ook nooit in mijn mond wanneer ik consulten had met mijn cliënten. Wat ik wel deed was het voedingspatroon van de cliënt in kwestie in kaart brengen en kijken wat er viel te verbeteren, te veranderen, in samenspraak met de cliënt zodat de cliënt in kwestie afviel en met meer energie de deur uit ging. Het was daarbij niet per se noodzakelijk om de Schijf van Vijf in het bijzonder aan te halen. Zo laveerde ik heel handig tussen de regels door. Ik hield mij aan het protocol dat ik alleen voedings- en leefstijladviezen mocht geven op basis van de richtlijnen, maar wel zonder expliciet de Schijf van Vijf te noemen. En eigenlijk werk ik nu niet veel anders. Het enige verschil is dat ik de Schijf van Vijf nu wél als instrument inzet omdat het een handig hulpmiddel blijkt te zijn om jou te helpen tot een verbetering van je voedingspatroon te komen. Niet dat elk gesprek met mij steeds maar over die Schijf van Vijf gaat, dat beperkt zich meestal tot het eerste gesprek, maar meer voor jou om als spiekbriefje te gebruiken als je twijfelt over een bepaalde keuze of even in verwarring bent geraakt over wat nou wel of geen goede keuze is.
Het inzetten van de Schijf van Vijf als visueel hulpmiddel ontstond nadat ik de presentatie bijwoonde waarbij de vernieuwde Schijf van Vijf werd geïntroduceerd door Astrid Postma-Smeets, het gezicht van het Voedingscentrum. Ik was meteen enthousiast! De aangepaste Schijf van Vijf is vernieuwend, verfrissend en inspirerend en ook duidelijker en daardoor makkelijker om als handvat te gebruiken. De vernieuwde Schijf van Vijf heeft aandacht voor duurzaamheid (ten aanzien onze voedselverwerking met het oog op bijvoorbeeld milieu en het welzijn van dieren maar ook met het oog op blijvend resultaat als je de Schijf van Vijf slim inzet), het moet ‘te doen’ zijn en er is veel keuzevrijheid. Uitgangspunt is dat de vernieuwde voedingsadviezen gezondheidswinst opleveren. Dat betekent dat alleen dié voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf staan waarvan bekend is (op grond van langdurig wetenschappelijk onderzoek onder grote groepen mensen) dat zij pure gezondheidswinst opleveren. Dát is het nieuwe sleutelwoord. Alle overige voedingsmiddelen waarvan ronduit zeker is dat zij geen bijdrage leveren aan een goede gezondheid als daarvan te vaak of te veel van wordt gegeten (zoals chips, koek, croissants, pizza, etc.), óf voedingsmiddelen waarover nog te weinig wetenschappelijk bewijs is verzameld dát ze winst opleveren voor de gezondheid (denk hierbij bijvoorbeeld aan sojamelk, amandelmelk, rijstmelk), vallen allemaal buiten de huidige Schijf van Vijf. Ik zag nu ook voor het eerst de meerwaarde van de Schijf van Vijf en waarom het als visueel hulpmiddel kan dienen om te leren hoe je gezonde(re) en betere keuzes kunt maken. Het betekent voor mij niet dat je exact volgens de Schijf van Vijf zou moeten eten. Je moet daarbij vooral je hart volgen. Maar als iemand brood weglaat uit zijn voedingspatroon enkel en alleen omdat je hebt gehoord dat het niet zo goed voor je is en ik zie wel eierkoeken en ontbijtkoek voorbij komen in je voedingsdagboek, dan heb je er niets van begrepen!
Tot slot
Het is zoals ik ook al in mijn vorige blog schreef: Laten we niet één enkele zaak onder een vergrootglas leggen, iets wat maar een heel klein onderdeel is van het algehele advies. Je kunt het ook omdraaien door eens te kijken hoe de Schijf van Vijf helpend kan zijn. Misschien heb je inderdaad een mening over bepaalde voedingsmiddelen die in de Schijf van Vijf voorkomen en kun jij je daar om wat voor reden dan ook niet in vinden. Dat is helemaal okay. Door de bank genomen heeft de Schijf van Vijf je nog meer dan genoeg te bieden. Zeker in een tijdperk waarin we ons zelf vergiftigen met ons ronduit slechte voedingspatroon dat bestaat uit een overdaad aan suikers en slechte vetten en waarin (voldoende) groente, fruit en vezels ontbreken. De Schijf van Vijf kan als basis, als uitgangspunt dienen om tot een (ver)beter(d) voedingspatroon te komen. Je hoeft er niet alles uit over te nemen, zolang je maar weet wat je doet. Wat mij betreft is de Schijf van Vijf dan ook eerder vriend dan vijand.
Gerelateerd
